Kazalar, her sürücünün karşılaşmak istemediği ancak zaman zaman yaşanabilecek olumsuz durumlardan biridir. Trafik kazalarının ardından sadece aracın tamir edilmesiyle sorunlar bitmez. Çünkü aracınız her ne kadar onarılmış olsa da, artık “kazalı” statüsüne geçtiği için ikinci el piyasa değeri düşer. Bu değer düşüşüne araç değer kaybı denir. Peki araç değer kaybı nedir? Nasıl hesaplanır? Kaza sonrası bu kaybı nasıl tazmin edebilirsiniz? Tüm detaylarıyla açıklıyoruz.
İçindekiler
- 1 1. Araç Değer Kaybı Nedir?
- 2 2. Değer Kaybı Nasıl Oluşur?
- 3 3. Araç Değer Kaybı Hangi Durumlarda Talep Edilebilir?
- 4 4. Değer Kaybı Şartları Nelerdir?
- 5 5. Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?
- 6 6. Kimler Araç Değer Kaybı Talebinde Bulunabilir?
- 7 7. Değer Kaybı Başvurusu Nasıl Yapılır?
- 8 8. Sigorta Şirketine Dava Açmak Gerekir mi?
- 9 9. Değer Kaybı İçin Gerekli Belgeler
- 10 10. En Sık Sorulan Sorular (SSS)
- 11 11. Sonuç ve Öneriler
1. Araç Değer Kaybı Nedir?
Araç değer kaybı, bir aracın kaza sonrasında, onarılmış olsa bile ikinci el piyasa değerinde meydana gelen düşüştür. Örneğin, sıfır bir araçla kaza yaptıktan sonra tamir edilse bile, kaza kaydı bulunduğu için ikinci el piyasasında alıcılar tarafından daha düşük fiyata tercih edilir.
Bu durum, araç sahibinin maddi bir zarara uğramasına neden olur. İşte bu zarar, bazı şartlar altında kazaya neden olan karşı tarafın sigorta şirketinden talep edilebilir.
2. Değer Kaybı Nasıl Oluşur?
Araç bir kazaya karıştığında ve hasar aldığında, bu durum tramer kaydına işlenir. Aracın kaportasında ya da mekanik aksamında hasar oluşmuşsa, ne kadar iyi onarılırsa onarılsın, geçmişinde “hasar kaydı” bulunması aracın değerini düşürür.
Özellikle ikinci el araç piyasasında, hasar geçmişi olan araçlar, hasarsızlara göre çok daha düşük fiyatlara satılmak zorunda kalır. Bu da “değer kaybı”nın temel nedenidir.
3. Araç Değer Kaybı Hangi Durumlarda Talep Edilebilir?
Araç değer kaybı her kaza durumunda talep edilemez. Değer kaybı talebinde bulunabilmek için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- Kaza karşı tarafın kusuruyla meydana gelmiş olmalı (tam veya kısmi kusur).
- Kaza sonrası araçta görünür bir hasar ve onarım işlemi yapılmış olmalı.
- Araç pert (tam ziyan) olmamalı.
- Araç ticari araç değilse bireysel başvuru kolaydır, ticari araçlarda ek belgeler gerekebilir.
- Aracın kazadan önceki değeriyle sonrasındaki değeri arasında fark oluşmalı.
4. Değer Kaybı Şartları Nelerdir?
Değer kaybı alabilmeniz için aşağıdaki kriterlerin oluşması gerekmektedir:
| Şart | Açıklama |
|---|---|
| Kusur | Karşı tarafın en az %50 kusurlu olması |
| Onarım | Aracın hasar almış ve onarılmış olması |
| Kaza Tarihi | Genellikle 2 yıl içinde başvuru yapılmalı |
| Araç Yaşı | Genelde 10 yaş üzeri araçlarda değer kaybı talebi kabul edilmeyebilir |
| Kilometre | Yüksek kilometreli araçlarda değer kaybı daha düşük hesaplanır |
5. Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?
Araç değer kaybı hesaplama işlemi karmaşık bir formül üzerinden yapılır. Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) ve bazı bilirkişiler bu konuda hesaplamalar yapar.
Değer Kaybı Hesaplamasında Dikkate Alınan Faktörler:
- Aracın marka ve modeli
- Üretim yılı
- Kilometresi
- Hasarın türü ve boyutu
- Değişen ya da boyanan parçalar
- Piyasa değeri
Örnek:
2020 model, 80.000 km’de bir araç, kaza sonrasında ön tampon ve kaput değişimi geçirmiş olsun. Bu aracın değer kaybı 20.000 – 50.000 TL arasında olabilir. Net rakam, bilirkişi raporu ile belirlenir.
6. Kimler Araç Değer Kaybı Talebinde Bulunabilir?
Araç değer kaybı talebinde bulunabilecek kişiler şunlardır:
- Kazaya karışan mağdur araç sahibi
- Aracın ruhsat sahibinin vekili
- Sigorta danışmanları veya avukatlar (yetki belgesiyle)
Eğer araç leasing veya kiralık ise, ilgili şirketin başvuru yapması gerekir.
7. Değer Kaybı Başvurusu Nasıl Yapılır?
A. Sigorta Şirketine Başvuru
- Kazanın olduğu karşı tarafın trafik sigorta poliçesi bulunur.
- Sigorta şirketine yazılı dilekçeyle değer kaybı başvurusu yapılır.
- Gerekli belgelerle birlikte başvuru iletilir.
B. Sigorta Tahkim Komisyonu
Sigorta şirketi olumsuz cevap verirse, Sigorta Tahkim Komisyonu‘na başvurabilirsiniz. Bu süreç 3-6 ay sürebilir.
C. Mahkeme Süreci
Sigorta şirketiyle anlaşma sağlanamazsa, son çare tazminat davası açmaktır. Ancak bu, zaman ve maliyet açısından en uzun ve masraflı yoldur.
8. Sigorta Şirketine Dava Açmak Gerekir mi?
Genellikle sigorta şirketi, değer kaybı talebini değerlendirdikten sonra ödeme yapar. Ancak reddedilirse:
- Önce tahkim komisyonuna başvuru önerilir.
- Sonrasında dava açma hakkınız saklıdır.
Not:
Tahkim komisyonunda kararlar genellikle 4 ay içinde çıkar. Davalara göre çok daha hızlıdır ve masrafsızdır.
9. Değer Kaybı İçin Gerekli Belgeler
Başvuru sürecinde sizden aşağıdaki belgeler istenebilir:
- Kazaya ait trafik kaza tespit tutanağı
- Aracın ruhsat fotokopisi
- Ekspertiz raporu
- Hasar fotoğrafları
- Aracın tamir faturaları
- Sigorta poliçesi
- Başvuru sahibine ait kimlik fotokopisi
- Varsa vekaletname
10. En Sık Sorulan Sorular (SSS)
S: Değer kaybı ödemesi ne kadar sürede alınır?
C: Sigorta şirketi ödeme yaparsa 15-30 gün içinde ödeme yapılır. Tahkim süreci ise ortalama 3-4 ay sürer.
S: Kendi kusurum varsa yine de değer kaybı alabilir miyim?
C: Hayır. Değer kaybı alabilmeniz için karşı tarafın kusurlu olması gerekir.
S: Değer kaybı tazminatı vergiye tabi midir?
C: Hayır, değer kaybı tazminatı gelir vergisine tabi değildir.
S: Aracım çok eski, yine de değer kaybı alabilir miyim?
C: Genellikle 10 yaş üzerindeki araçlarda değer kaybı talebi kabul edilmez, ama istisnai durumlar olabilir.
S: Aynı kazada hem değer kaybı hem hasar masrafları alınabilir mi?
C: Evet, ikisi farklı tazminatlardır. Hasar onarımı ayrı, değer kaybı ise ikinci el düşüşünden kaynaklıdır.
11. Sonuç ve Öneriler
Araç sahipleri için kaza sonrası yalnızca onarım süreci değil, maddi kayıpların telafisi de büyük önem taşır. Aracınız ne kadar iyi tamir edilirse edilsin, kaza kaydı değerini düşürür. Bu nedenle, araç değer kaybı hakkınızı aramanız maddi olarak büyük fark yaratabilir.
Öneriler:
- Kazadan sonra mutlaka tutanak tutturun.
- Aracınız onarıldıktan sonra ekspertiz raporu alın.
- Belgelerinizi eksiksiz hazırlayın.
- Hak kaybına uğramamak için mümkünse bir uzmandan yardım alın.
Unutmayın, değer kaybı sizin yasal hakkınızdır. Gerekirse tahkim ya da dava süreciyle hakkınızı aramaktan çekinmeyin.
